به گزارش چغادک نیوز: مکانیسم ماشه (Snapback Mechanism) نامی که این روزها بارها در دهلیزهای قدرت و خبرهای سیاسی می‌شنویم. اما این ماشه دقیقا چیست و چرا اینقدر حساسیت‌برانگیز است؟

در واقع، مکانیسم ماشه یک بند کلیدی و البته بسیار بحث‌برانگیز در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد است که به عنوان پشتوانه حقوقی توافق هسته‌ای برجام در سال ۲۰۱۵ عمل می‌کند. هدف اصلی آن، تضمین این بود که در صورت نقض تعهدات هسته‌ای توسط ایران، کشورهای عضو برجام و حتی کشورهای غیربرجامی که در ابتدا از این قطعنامه حمایت کرده بودند بتوانند بدون نیاز به وتو، تحریم‌های بین‌المللی شورای امنیت را که پیش از برجام علیه ایران وضع شده بود، به صورت خودکار و سریع یا به قول معروف، اسنپ‌بک بازگردانند. این یعنی دیگر خبری از چانه‌زنی‌های طولانی یا حق وتوی اعضای دائم شورای امنیت نخواهد بود؛ ماشه که کشیده شود، تحریم‌ها برمی‌گردند!

چرا اینقدر جنجالی؟

حساسیت این مکانیسم در این است که اجرای آن می‌تواند به معنای پایان رسمی توافق هسته‌ای باشد. کشورهایی که خواهان فعال‌سازی آن هستند، ادعا می‌کنند که ایران به تعهدات خود عمل نکرده است. در مقابل، ایران و برخی دیگر از طرف‌های برجام تاکید دارند که این مکانیسم تنها برای کشورهای شرکت‌کننده در برجام قابل فعال‌سازی است و کشورهایی که خود از برجام خارج شده‌اند (مانند ایالات متحده در دوره ترامپ) حق فعال‌سازی آن را ندارند. این اختلاف نظر حقوقی، خود به یک گره کور تبدیل شده و هر بار که بحث فعال شدن ماشه مطرح می‌شود، شاهد یک دور جدید از جدال‌های حقوقی و سیاسی هستیم.

آیا برجام در خطر است؟

با توجه به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران و کاهش برخی از تعهدات برجامی‌اش در واکنش به تحریم‌های آمریکا، نگرانی‌ها از فعال شدن این مکانیسم به شدت بالا گرفته است. در صورت فعال شدن، تحریم‌های سنگین اقتصادی و تسلیحاتی سازمان ملل بار دیگر علیه ایران وضع خواهد شد که می‌تواند پیامدهای اقتصادی و سیاسی عمیقی داشته باشد. این وضعیت، برجام را در یک دو راهی سرنوشت‌ساز قرار داده است: یا راهی برای نجات آن پیدا می‌شود، یا ماشه کشیده شده و این توافق تاریخی به خاطره‌ای تلخ تبدیل خواهد شد.