این مساله بیانگر این است که درون حزب دموکرات هنوز از یک ثبات کافی برای اتخاذ یک موضع به همراه دولت اوباما برخوردار نیست و با وجود «پیام هایی ویژه ای» که اوباما برای نمایندگان ارسال کرده بود، مشاهده می کنیم در درون دموکرات ها یک صدای واحد شنیده نمی شود.

به گزارش "چغادک نیوز"، سرانجام سناتورهای تندرو دست به کار تحریم شدند. کمیته بانکداری سنا به طرح تشدید تحریم ها علیه ایران رای مثبت داد. هرچند خبر تایید طرح کرک – منندز برای تشدید تحریم های ایران در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات می تواند تاثیر منفی بر فضای مذاکرات میان ایران و ١+۵ داشته باشد اما تا زمانی که این طرح در سنا مورد رای گیری کامل قرار نگیرد از اجرایی شدن یا حتی در مرحله اجرا قرار گرفتن آن هم خبری نخواهد بود. دلیل تصویب این طرح در کمیته بانکداری، تاثیر آن بر مذاکرات، احتمال معوق ماندن رای گیری نهایی در سنا و پرسش هایی از این دست را با محمدفرهاد کلینی، کارشناس ارشد مسائل استراتژیک و امور بین الملل در میان گذاشتیم.
    
کمیته بانکی سنای امریکا طرح کرک – منندز در خصوص تشدید تحریم های ایران را به تصویب رساند. ارزیابی تان از تصویب این طرح چیست؟

آن چیزی که شاهد هستیم این است که در کمیته بانکداری سنای امریکا، ١٢ عضو جمهوریخواه سنا و شش عضو دموکرات سنا به این لایحه رای مثبت دهند. نکته مهم در این خصوص این است که در گذشته برخی از نمایندگان دموکرات کنگره اعلام کرده بودند که در این خصوص صبر می کنیم و اقدامی تا زمان به پایان رسیدن مذاکرات انجام نخواهیم داد. شخص آقای منندز از جمله همین نمایندگان بود، اما در این جلسه ای که در کمیته بانکداری سنا تشکیل شد، شاهد بودیم که نمایندگان دموکرات از قبیل منندز، شومر، تستر، وانر، هایت کمپ، دانلی به این طرح رای مثبت دادند. اینها نمایندگان دموکراتی بودند که از این طرح حمایت کردند.

این مساله بیانگر این است که درون حزب دموکرات هنوز از یک ثبات کافی برای اتخاذ یک موضع به همراه دولت اوباما برخوردار نیست و با وجود «پیام هایی ویژه ای» که اوباما برای نمایندگان ارسال کرده بود، مشاهده می کنیم در درون دموکرات ها یک صدای واحد شنیده نمی شود. البته این موضوع را در حوزه های مختلف دیگر نیز وجود دارد که به طور مثال می توان در خصوص سخنرانی نتانیاهو در کنگره مشاهده کرد که به دعوت جمهوریخواهان صورت گرفت و نمایندگان دموکرات نسبت به این موضوع مخالفت داشتند و حتی خانم نانسی پلوسی هم تماس هایی برقرار کرده بود تا این سخنرانی انجام نشود. با این حال، با تصویب لایحه نخستین جریانی که از کنگره تشکر کرد و پیام تبریک داد، لابی آیپک بود. آنها در این پیام به ابراز شادمانی پرداخت و تقریبا رضایت خود را از یک «کنگره توافق شکن» ابراز داشت. کنگره ای که امروز شاهدش هستیم دقیقا در این جهت حرکت می کند که تا شرایط تقابلی را افزایش دهد.
    
برخی ها معتقدند که این طرح ها برای افزایش تحریم ها به نوعی برای اعمال فشار به ایران برای رسیدن به توافق در هر شرایطی و دادن امتیاز بیشتر است. نظر شما در این باره چیست؟

بحثی که اکثریت نمایندگان کنگره به دنبال آن هستند در چارچوب عقبگرد ایران است. به عبارتی، رفتار و تلاش آنها در جهت تحکیم مذاکرات نیست بلکه در جهت شکستن و از بین بردن مذاکرات است. نگاهی را که نمایندگان دولت امریکا دنبال می کنند این است که مذاکرات به عنوان اولویت و محور نگاه می کنند و سیاست های جمعی را به عنوان ابزار کمک برای اهدافی که در مذاکرات دنبال می کنند در پی می گیرند. در حالی که رویکرد نمایندگان کنگره دنبال می شود به هیچ وجه در چارچوب مذاکرات نیست بلکه در چارچوب تحریم استراتژیک ایران محسوب می شود. البته این لایحه نسبت به قبل تعدیل شده است و مشروط هم هست و بیان می کند در صورت شکست مذاکرات، این تحریم ها اجرایی می شود.

هرچند در جلسه دیروز متممی هم مورد بررسی قرار گرفته است که طبق آن وزارت دارایی امریکا باید ارزیابی اش را از کاهش تحریم های اقتصادی ایران ظرف پنج روز پس از رسیدن به توافق با ایران اعلام کند. از این منظر، چیزی که مشاهده می شود این است رویکرد دولت اوباما و رویکرد کنگره در مذاکرات هسته ای در نقطه مقابل یکدیگر قرار دارد و در یک مسیر دنبال نمی شود. برخی در ایران تحلیل می کنند که شاهد بازی پلیس خوب و پلیس بد هستیم در حالی که این تحلیل بسیار خوش بینانه است. رفتاری که از جانب نمایندگان کنگره دنبال می شود در چارچوب تغییر روند مذاکرات است.

به طور مثال، در خصوص مساله غنی سازی که به شکل محدودی در توافق ژنو مورد اشاره قرار گرفت می گویند مسیری که توسط دولت انتخاب شده است در چارچوب ادامه یافتن غنی سازی ایران است و امتیاز بی پایان به ایران داده شده است و همزمان ایران توانسته است تحریم ها را تخفیف بگیرد و اکنون هم در جهت لغو همه تحریم ها بازی می کند. معتقدند که این بازی باید عوض شود و به عبارت دیگر، بازی و سیاست نتانیاهو را دنبال می کنند، سیاست معکوس کردن مذاکرات هسته ای را پیگیری می کنند.
    
آقای اوباما تهدید کرده است که هر گونه افزایش تحریم ها علیه ایران را وتو خواهد کرد. در صورت وتو این مساله از سوی اوباما، وتوی وی چه پیام و چه پس زلزله هایی می تواند داشته باشد؟

حرکتی که نمایندگان دنبال می کنند این است که با استفاده از دو سوم نمایندگان سنا، ارزش وتوی اوباما را از بین ببرند. نقطه ای که آنها اکنون در آن قرار دارند بحث خنثی کردن وتوی اوباماست، هرچند که همانطور کاخ سفیده اعلام کرد بر نظر قبلی اش در وتوی تحریم ها پایدار است و موضوع وتو را در دستور کار خود قرار دارد ولی این شرایطی که اکنون در امریکا شاهد هستیم، نمی تواند مبنای تصمیم گیری قرار گیرد. آن چیزی که مهم است، خروجی است که ما در چارچوب صحنه از رفتار امریکا نتیجه می گیریم. امیدواریم آقای اوباما و نمایندگان کنگره این مساله را مدیریت کنند زیرا اتفاقی که در کمیته بانکداری سنا رخ داد، حامی پیام خوبی برای دولت اوباما و حزب دموکرات نیست.
    
به نظر شما این حرکت کنگره می تواند به تلافی از سوی مجلس منتهی شود؟

رفتار بی منطقی که از سوی کنگره شاهدش هستیم دستاوردهای شورای عالی امنیت ملی امریکا را به خطر می اندازد. من قبلازمانی که بحث تشدید تحریم ها مطرح شد گفتم این مثل گرفتن فندک زیر توافقنامه هست. بحث افزایش تحریم ایران صرفا به عنوان یک تهدید مطرح نمی شود بلکه در چارچوب فرسایش راهبردی ایران مطرح است. سیاست اصولی ایران ادامه خواهد داشت زیرا مساله هسته ای از یک سیستم اجماعی پیروی می کند و در این باره مجریان سیاست خارجی وظیفه دارند تا این اهداف را به ثمر برسانند.

مساله ای که ظریف مطرح کرد هم در راستای سیاست های جمهوری اسلامی ایران دنبال می شود و این در راستای پاسخ متقابل به صورت پلیس خوب و پلیس بد نیست. جمهوری اسلامی ایران حاضر نیست هم عقب نشینی کند و هم از سوی دیگر، تن به فشار بیشتر و مستمر دهد. این مساله منطقی نیست و هیچ شهروندی هم خواهان این وضعیت نیست: زیرا بحثی که ما دنبال می کنیم این است که وارد یک رویکرد جدید مبتنی بر تعامل و بازی برد- برد شده ایم. بر اساس پیشنهادی متوازن حرکت می کنیم و تلاش بر این است موضوع هسته ای که در چارچوب بی معنای امنیتی تعریف شده است، به یک شکل عادی تبدیل شود. اینکه در هر مرحله حسن نیت ایران را اشتباه برداشت می کنند و سعی می کنند محیط مذاکرات را به ماراتن تبدیل کنند، این برای دستگاه دیپلماسی ما قابل قبول نیست.
    
ارزیابی تان از روند پیشروی مذاکرات چیست؟

در اینکه جمهوری اسلامی ایران به مذاکرات ادامه می دهد و برای مذاکرات ارزش قایل است، شکی نیست. در اینکه طرف مقابل چقدر جدی است ابهام وجود دارد. سیاست ایران مذاکره برای مذاکره تا ابد نخواهد بود. مذاکراتی که ما با سه کشور اروپایی و با روسیه و چین انجام می دهیم حاوی خصوصیات جدید و هدفمند است. حال اگر کنگره بتواند مواضع خود را بر دولت امریکا غالب کند و به سمت تشدید تحریم ها حرکت کند، عملادستاورد گذشته در ١+۵ توسط امریکا از بین برده شده است.

از بین رفتن این اجماع برای کشورهای دیگر قابل قبول نخواهد بود که کشورهای دیگر همزمان با این سطح از مذاکرات، درصدد یک سیاست رو به جلو هستند و هرگونه تشدید تحریم ها سوال را به سمت امریکا سوق خواهد داد که علت چیست و چرا در این هنگام این رفتار تخریبگر صورت گرفت. حتی دیدیم دیوید کامرون در خصوص تشدید تحریم، مواضع رسمی را اعلام کرد و در گذشته، شاهد مواضع آلمان بوده ایم و حتی فرانسه نیز مواضعی سینوسی داشته است. در مجموع نگاه اتحادیه اروپا برابر با جناح و رویکرد حاکم در کنگره نیست.

معنایی که امروز تشدید تحریم ها دارد، تهی شدن و بی معنا شدن تحریم ها را به همراه خواهد داشت، یعنی به میزانی که درصد تحریم ها را افزایش دهد، اهمیت تحریم ها را که در گذشته با اجماع ایجاد کرده بودند از بین می برد زیرا ماهیت این تحریم ها در گذشته بر اساس وضعیت قبلی بوده است در حالی که امروزه ما و برخی اعضای ١+۵ در نقطه ای دیگر قرار داریم و ایران هم در صورت تغییر مواضع نهایی امریکا سیاست خاص خود را داشت و پاسخ متناسب با وضعیت را خواهد داد، یعنی متمرکز بر بازیگران مخرب گنگره در این بازی فعال خواهد بود و تماشگر نخواهد ماند.

منبع: روزنامه اعتماد