صدر عاملی د امسال ۹۸ فیلم در جشنواره فیلم فجر دیدم و بیشتر فیلم ها در فضای تلخ اطراف فیلمنامه می گذشت. فیلمساز باید در عین بیان تلخی ها بارقه های امید را نشان دهد

به گزارش "چغادک نیوز"، سومین کارگاه جشنواره فیلم سما با موضوع فیلمنامه نویسی با حضور رسول صدر عاملی روز سه شنبه ۲۵ فروردین در سالن یک سینما فلسطین برگزار شد.

رسول صدر عاملی در ابتدای سمینار فیلمنامه نویسی گفت: ما چیزی را که انتخاب می کنیم باید زیبا باشد و علاوه براین باید مهارت جذب مخاطب را داشته باشیم. اگر توانستیم در شخصیت خودمان تفاوت را احساس کنیم و از تکرار خودمان مراقبت کنیم، به جایی می رسیم.

صدرعاملی درباره ایده یابی عنوان کرد: ایده یابی اصلا دشوار نیست. بعضی ایده ها ما را گول می زنند و اول فکر می کنید جذاب است اما بعد می بینید عمق لازم را ندارد. هرچه بگوییم تکرارری است و مهم این است که از منظر تفکر ما عبور می کند. نوشتن کار دوست داشتنی و در عین حال دشواری است و احتیاج به متانت دارد.

وی افزود: برای ایده یابی امکان پناه بردن به افسانه های رویاپردازانه وجود ندارد اما به نظرم آن قدر در حاشیه زندگی مان با موضوع جالب روبرو هستیم که به ما مجال فکر درباره متون گذشته را نمی دهد. گاهی برخی افرادی که می شناسیم نیز دچار تغییر می شوند و شما دنبال چرایی این مسأله هستید.

این فیلمساز تأکید کرد: یک ایده خلاقانه به زمان، مکان، شناخت و ذائقه مربوط می شود. ایده خلاقانه به نگاه زیبایی شناسانه نیاز دارد. با دیدن فیلم و خواندن کتاب باید یک ایده تکراری را برای خود کنید. برای نوشتن باید بی پروا باشیم و نترسیم و قول می دهم این جواب می دهد.

کارگردان فیلم«هرشب تنهایی» با اشاره به اینکه بسیار درباره اینکه تعریف زندگی ایرانی چیست، فکر کردم، افزود: شاید این زندگی همان باشد که پدربزرگ ها و مادربزرگ های ما تعریف می کردند. در این فرآیند باید حواسمان باشد روبروی آنچه به ما تحمیل می شود، بایستیم. گاهی دوست صمیمی شما سعی می کند سلیقه خود را به شما تحمیل کند. بنابراین ضمن تحسین دیگران باید حواسمان باشد که ما خودمان یک سلیقه داریم.

صدرعاملی یادآور شد: همیشه توصیه ام به بچه ها این بوده که هرچندسال یکبار مناسبات خود را تغییر دهند تا با فضای جدیدی آشنا شوند. منظورم افراد درجه یک خانواده نیست.

وی افزود: همه ما می‌توانیم نویسنده های درجه یکی باشیم اما این باید به وسیله خودمان گفته شود. من ممکن است حرفی داشته باشم که زیاد گفته شده اما ما زاویه نگاه خودمان را داریم. همه ما شیفتگی های خاص خودمان را داریم که بد نیست اما نباید در این سطح بمانیم. مرحله بعد مسئولیت پذیری به این معناست که باید مسئولیت آنچه می نویسیم، به عهده بگیریم.

کارگردان «کفش های کتانی» توضیح داد: برای بعضی از ما فیلمسازی خیلی سخت است و این ناشی از تنبلی نیست بلکه ناشی از درکی است که از فضا داریم و از آنچه روی پرده می رود، واهمه داریم. تکلیف ما باید با موضوع مشخص باشد چون موضوع تعیین می کند که تعداد شخصیت ها چندتا باشد.

این فیلمساز درباره تفاوت تم و ایده گفت: ایده و تم تفاوتی ندارند و ایده ممکن است درباره پایداری و صبوری باشد و ایده با خودش تم را می آورد. سخت ترین بخش درک ایده است و ایده باید بضاعت گسترش یافتگی داشته باشد.

صدرعاملی در ادامه در پاسخ به سوال شرکت کنندگان درباره اقتباس از آثار ادبی بیان کرد: سینمای اقتباسی جدی ترین نوع سینماست و ما در آن کم کار و عاجز بودیم. بخشی از این مسأله به دلیل ممیزی و بخش دیگر ممکن است به دلیل کمبود هزینه باشد. اگر همکاری و همدلی نویسنده و کارگردان بیشتر بود، الان در این رابطه قوی تر بودیم. به نظرم بیشتر حق با فیلمساز است چون می خواهد یک ترجمه تصویری از اثر داشته باشد اما نویسنده در اوراق خود دنبال ایده هایش می گردد.

این کارگردان یادآور شد: سینما به بازیگر و قصه خوب احتیاج دارد و نه شما. کافی است کمی به کار خود اشراف داشته باشیم که در این صورت سینما به ما احتیاج پیدا می کند. بخش مهمی از سینمای ما مدیون فیلمنامه است.

وی در رابطه با اینکه برای رسیدن به ایده تا مرحله فیلمنامه چه کاری انجام می دهد، بیان کرد: چون معمولا ایده و قصه برای خودم است، حتما از فیلمنامه نویس کمک می گیرم چون در گفتگوی دو نفره به متن بهتری می رسم و این کار بسیار سختی است. من در هر دوره ای سعی کردم خودم را صفر کنم؛ یعنی دیگر فضای موفق قبلی را تجربه نکنم.

صدرعاملی تأکید کرد: ارزش واقعی یک فیلمنامه نویس این است که به نوشتن فکر کند و کارگردانی انجام ندهد. ما فیلمنامه نویس خیلی خوب داریم که کارگردانان درجه دو یا سه شدند.

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه شخصیت تأثیرگذار خلق کنیم، گفت: باید شخصیت خلق شده را دوست داشته باشیم و برای ما آشنا باشد. شخصیت باید باور پذیر باشد.

کارگردان«من ترانه ۱۵ سال دارم» درباره چگونگی پرداخت به روابط عاشقانه بیان کرد: زیبایی های ظاهری مثل مردانگی یا زنانگی خوب در سینمای جهان به راحتی قابل دسترسی باشد. شاید به همین دلیل است که بسیاری از جشنواره های جهان دنبال نوع عاشقی ما در ایران هستند. بنابراین ما نیازمند پرداخت بیشتری در شخصیت های خود هستیم.

وی در رابطه با اقتباس از فیلم های خارجی عنوان کرد: اقتباس بستگی به نیت ما از اقتباس دارد. اگر یک قصه خوب می نویسند از آن یک طرح و روایت خوب بزنید و شروع به باز تعریف دوباره آن برای خود کنید.

این کارگردان افزود: فیلمنامه نویسی شروع دشواری دارد اما واقعا لذت بخش است. از یک جایی باید مستقل بودن اجزای سینما مثل آهنگسازی و فیلمنامه نویسی برای ما فرهنگ شود. نوشتن را دست کم نگیرید. اگر شوق نوشتن دارید و می خواهید سریع به نتیجه برسید هیچ گاه خود را درگیر فیلمنامه بلند نکنید. شروع، میانه و پایان قصه کوتاه خود را بنویسید.

این فیلمساز ادامه داد: باید بخواهیم که نویسنده شویم و بعد از آن نیازمند تمرین و ممارست هستیم. باید خود را ملزم به نوشتن کنیم و ارتباط خوبی با کاغذ برقرار کنیم. دامنه لغات خود را باید قوی کنیم.

وی درباره فرم و محتوا گفت: به طور شخصی محتوا برایم مهمتر است اما فیلمسازانی داریم که اول به فضا فکر می کنند. سینمایی را دوست دارم که روح اثر در آن باشد و معتقدم به تدریج فرم را با خود همراه می کند.

صدرعاملی در رابطه با تفاوت تیپ و شخصیت تشریح کرد: تیپ، خود را در کوتاهترین مدت به شکل نمادین معرفی می کند. تیپ های مختلف در یک اتاق انتظار کمک می کنند که شما موقعیت را بشناسید. ما باید به طور کامل یک شخصیت را بشناسیم و آشنایی عمیق‌تری از او پیدا کنیم.

وی درباره فیلم هایی که آسیب درمانی نمی کنند، گفت: کار فیلمنامه نویس آسیب درمانی یا رسیدن به راه حل نیست. وظیفه سینمای اجتماعی هشدار است و باید دیگران را نسبت به فیلم حساس کرد. امسال ۹۸ فیلم در جشنواره دیدم و بخش قابل توجهی از فیلم ها در فضای تلخ اطراف فیلمنامه می گذشت. فیلمساز این پدیده ها را می بیند و از آن گریزی نیست اما باید از او انتظار داشت که در عین بیان تلخی ها بارقه های امید را نشان دهد.

صدرعاملی با تأیید فیلم «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» افزود: این فیلم سیاه نمایی نیست بلکه درک موقعیت و زمان به وسیله فیلمنامه نویس است. منظورم پایان خوش نیست اما به هرحال فیلم خوب باید ذهن را درگیر کند.

وی درباره فیلم موفق توضیح داد: فیلم موفق فیلمی است که بتواند خود را به تماشاگر بقبولاند. فیلم«در دنیای تو ساعت چند است» صفی یزدانیان در جشنواره امسال فضاسازی خوبی دارد. درآوردن فضا به طور خاص به فیلمساز و توانایی او در فضاسازی برمی گردد. ایده های خود را با اقشار مختلف در میان بگذارید و قطعا این نظرات حداقل برای من در نوشتن و نگاه مجدد به فیلمنامه تأثیرگذار است.

صدرعاملی در پایان گفت: تفاوت جدی نسل من با شما این است که لذتمان کتاب خواندن و فیلم دیدن بود. در حال حاضر با هجوم جدی اطلاعات روبرو هستیم و به نظر می رسد از سلیقه و نگاه زیبایی شناسانه خود فاصله گرفتیم. نباید اجازه دهیم این اطلاعات روی ما تأثیر مخرب داشته باشد. نگاه ظاهری به ما می گوید نوشتن سخت است اما اگر به سلیقه خودمان وفادار باشیم، متفاوت بودنمان احساس می شود.