به گزارش چغادک نیوز: عیسی عباسی از فارغ التحصیلان مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی در رشته اقتصاد پولی در یادداشتی نوشت: در سال‌های اخیر، دو کشور با اقتصادهای شکننده اما منابع قابل توجه، یعنی ایران و آرژانتین، با چالش‌های مشابهی در عرصه سیاست‌گذاری اقتصادی مواجه شده‌اند: تورم مزمن، کسری بودجه ساختاری، نوسانات ارزی، و کاهش اعتماد عمومی به برنامه‌های اقتصادی. با این حال، عملکرد متفاوت این دو کشور به‌ویژه از سال ۲۰۲۳ به بعد، نشان می‌دهد چگونگی مواجهه با بحران‌ها می‌تواند مسیرهای کاملاً متفاوتی برای ثبات یا بی‌ثباتی اقتصادی رقم بزند.

اصلاحات ساختاری در آرژانتین

روی کار آمدن دولت جدید در آرژانتین به رهبری خاویر می‌لی، نقطه عطفی در سیاست‌گذاری اقتصادی این کشور بود. دولت او با اتخاذ سیاست‌های ریاضت اقتصادی شدید، حذف یارانه‌های انرژی و حمل‌ونقل، و کاهش دخالت دولت در قیمت‌گذاری، مسیر دشواری را آغاز کرد که در ابتدا با فشار اجتماعی و رکود همراه بود، اما در ادامه با افزایش اعتماد بازار، کاهش نرخ رشد تورم، بهبود تراز بودجه اولیه و رشد ملایم اقتصادی همراه شد.

از جمله مهم‌ترین اقدامات دولت جدید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

آزادسازی بازار ارز و حذف نرخ‌های ترجیحی

کاهش قابل توجه هزینه‌های دولت

تلاش برای کاهش چاپ پول و مهار نقدینگی

مقررات‌زدایی برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی

حمایت از صادرات و بهبود تراز تجاری

هرچند آرژانتین هنوز با نرخ تورم بالای ۱۰۰ درصد مواجه است، اما جهت‌گیری سیاست‌ها به‌گونه‌ای بوده که سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را به پایداری نسبی اقتصاد در بلندمدت امیدوار کرده است.

مسیر محافظه‌کارانه‌تر ایران

در سوی دیگر، اقتصاد ایران نیز با بحران‌های مشابهی دست‌به‌گریبان است: تورم بالا، بازار ارز پرنوسان، کسری بودجه مزمن، و کاهش رشد سرمایه‌گذاری. اما واکنش سیاست‌گذار در ایران عمدتاً محتاطانه و تدریجی بوده است. هرچند دولت تلاش‌هایی برای مهار رشد نقدینگی، کنترل قیمت ارز، و فروش اوراق برای تأمین کسری بودجه انجام داده، اما نبود اصلاحات ساختاری جدی، باعث شده اثرگذاری این اقدامات کوتاه‌مدت و غیرپایدار باشد.

برخی ویژگی‌های مسیر فعلی اقتصاد ایران:

تداوم نرخ ارز چندگانه (نیما، بازار متشکل، آزاد)

یارانه‌پراکنی گسترده و مقاومت در برابر حذف آن

عدم استقلال بانک مرکزی در سیاست‌گذاری پولی

سیاست‌های متغیر و پیش‌بینی‌ناپذیر برای فعالان اقتصادی

محدودیت در تجارت خارجی به‌دلیل تحریم‌ها

در مجموع، روند کلی اقتصاد ایران در سال‌های اخیر بیشتر معطوف به مدیریت بحران‌های موقتی بوده تا اصلاحات عمیق ساختاری. در نتیجه، رشد اقتصادی شکننده، کاهش سرمایه‌گذاری، و تورم مزمن، همچنان به عنوان ویژگی‌های ثابت باقی مانده‌اند.

نتیجه‌گیری: اصلاحات پرهزینه یا بحران مزمن؟

مقایسه ایران و آرژانتین نشان می‌دهد که در مواجهه با بحران اقتصادی، دو انتخاب پیش روی سیاست‌گذار قرار دارد:

۱. اجرای اصلاحات دشوار ولی بنیادین با هزینه اجتماعی بالا در کوتاه‌مدت (مانند آرژانتین)

۲. ادامه مدیریت محافظه‌کارانه، حفظ یارانه‌ها و کنترل‌های قیمتی، با هزینه رشد پایین و تورم بلندمدت (مانند وضعیت فعلی ایران)

تجربه آرژانتین تأکید می‌کند که در غیاب انضباط مالی، آزادسازی بازارها، و شفاف‌سازی اقتصادی، هیچ راهکاری برای مهار پایدار تورم و ایجاد رشد پایدار مؤثر نخواهد بود.